Wodospad Marmore – dlaczego warto go zobaczyć
Wodospad Marmore (Cascata delle Marmore) to absolutny must-see w Umbrii. Ten jeden z najsłynniejszych włoskich wodospadów znajduje się w Valnerinie, zaledwie 2 km od Papigno, niedaleko Terni, w Parku Narodowym Wodospadów Marmore.
Cascata delle Marmore to nienaturalny, bo stworzony przez człowieka, cud natury, który w dodatku od czasu do czasu wygląda tak, jakby ktoś zakręcił kran; woda ciurka albo nie płynie wcale.
Wodospady Marmore – informacje ogólne
Podzielone na trzy kaskady wodospady Marmore są uważane za jedne z najwyższych w Europie; spływają z rzeki Velino 165 m w dół.
Wspomniałam, że wodospad nie jest naturalny: powstał, bo jeden rzymski konsul chciał osuszyć mokradła zasilane przez Velino i dlatego wymyślił budowę kanału. Miał on skierować stojącą wodę z klifu w pobliżu Marmore.
Kanału nie konserwowano, dlatego mokradła nie dały się osuszyć i pojawiły ponownie. Na wojnę z mokradłami i rzeką wybrali się papieże: w XV wieku jeden z nich nakazał budowę nowego kanału, żeby przywrócić pierwotny przepływ. Kolejny zlecił budowę jeszcze jednego kanału, aby rozszerzyć poprzedni. A ostatni papież-budowniczy wynajął architekta do zmodyfikowania skoku poniżej wodospadu. I od tego czasu wodospad wygląda tak, jak obecnie.
Obecnie wodospad jest zarządzany przez firmę energetyczną i produkuje prąd. I dlatego wieczorem i rano jest w nim mniej wody, a czasem nie ma jej wcale.
Bilety, parking, godziny otwarcia – praktyczne informacje
Żeby zobaczyć wodospad w całej okazałości, potrzebne są bilety. Można je nabyć online lub w kasie, która znajduje się na parkingu. Zabawne: od pani w kasie nie można kupić biletu na następny dzień, ale już z biletomatu stojącego ze 2 metry od kasjerek w tym samym pomieszczeniu – już tak. Jak to w Italii.
Parkingi i dojazd
Samochód możesz zaparkować na dwóch czy trzech nieco ukrytych prywatnych parkingach albo na dużym i doskonale widocznym, zarządzanym przez Park Narodowy. Na tym za cały dzień zapłacisz (cena z lipca) 10 euro, ale są też płatności godzinne. Niedaleko wodospadu jest też miejsce, gdzie zaparkujesz za darmo, ale wtedy będziecie musieli przejść przez tunel, co może wiązać się z mandatem.
Ceny biletów
Cena regularna (od 10 lat): 12,00 EUR
Cena ulgowa dla dzieci w wieku 5–9 lat i powyżej 70 lat: 10,00 EUR
Bilety łączone – 12,00 EUR:
Wodospad + Obszar Archeologiczny Carsulae
Wodospad + Muzeum Hydry
Wodospad + Kino Marmore 6D – wirtualne doświadczenie
Bilet zimowy w dni bez wody: 6,00 EUR (oglądanie wodospadu bez wody musi być interesujące)
Bilet rodzinny:
dla 2 rodziców z co najmniej 3 dzieci – dzieci płacą 6,00 EUR
PRZEWÓZ AUTOBUSOWY: 4,00 EUR (sprawdź tutaj dni, w które autobus nie kursuje)
Godziny otwarcia parku
Dni powszednie: 10:00–19:00
Sobota i niedziela: 9:00–22:30
Zrzut wody:
Dni powszednie: 11:00–13:00 i 15:00–18:00.
Sobota: 10:00–13:00, 15:00–19:00 i 21:00–22:00.
Niedziela: 10:00–19:00 i 21:00–22:00
Pamiętaj, że w sezonie godziny mogą być inne.
Czego spodziewać się w Parku Marmore
Autobus w Marmore – jak działa naprawdę
Co 30 min autobus może dowieźć Cię na górę – z przystanku w kilka minut dojdziesz do wejścia/wyjścia. Oczywiście autobus zabierze Cię później na dół. Powiedziałabym, że owe 30 min to raczej taki umowny czas; my skorzystaliśmy z autobusu po zwiedzaniu parku na piechotę i dość długo czekaliśmy, aż kierowca skończy kawę i papierosa.
Jeśli chcesz, tak jak my, obejrzeć cały rezerwat, załóż wygodne buty. Park Narodowy jest duży, więc chodząc, można tam spędzić godziny.
W parku są miejsca, gdzie można usiąść, zjeść, napić się kawy itp., ale nie skorzystasz tam z wygódki. Publiczne toalety są tylko 3, z bardzo małą liczbą kabin i długimi kolejkami. Pierwsza toaleta znajduje się blisko dużego parkingu, gdzie są sklepy, druga – w parku, blisko motylarni, a trzecia – blisko wyjścia. I na wszelki wypadek weź ze sobą chusteczki higieniczne. Wprawdzie są tam panie klozetowe, ale zajmują się one raczej staniem na straży w drzwiach, niż uzupełnianiem papieru.
Kup plastikową pelerynę – są sprzedawane w sklepach na terenie głównego parkingu. No chyba że masz ochotę zmoknąć, to nie kupuj; w niektórych miejscach siła wodospadu jest tak duża, że krople unoszące się w powietrzu zachowują się jak prysznic.
Szlaki w Marmore – który wybrać?
W parku znajduje się 6 szlaków, jednak tylko piąty jest dostępny dla osób z problemami mobilnymi i dla rodzin z dziećmi w wózkach. Oczywiście wciąż można podziwiać wodospad, stojąc na dole.
Trasa nr 1 – „Starożytne Przejście”
Ma 1 km długości, wznosi się na wysokość 150 m i trzeba wdrapać się na 600 schodów, które prowadzą do najwyższego punktu wodospadu. Zazwyczaj wszyscy zaczynają od tej ścieżki, ale my wybraliśmy ją jako ostatnią.
Na końcu znajduje się najpierw kiosk z kawą itp., a za nim mały punkt widokowy, z którego rozciąga się niesamowity widok na dwie kaskady Marmore. I chyba jest to świetne miejsce na selfie, sądząc po liczbie osób je robiących. Nie potwierdzam, bo mam alergię na selfie. Idąc dalej w górę, dotrzesz do wyjścia (i toalety), a jeśli będzie słonecznie, zobaczysz unoszącą się wśród pagórków tęczę z kropli wody. Bardzo fajnie to wygląda.
Do starożytnej drogi prowadzą wejścia z dołu – Piazza Velino i z górnego tarasu – wejście Specola.
Ścieżka nr 2 – „Pierścień Nimfy”
Jest łatwa i zaczyna się w Piazzale del Centro di Educazione Ambientale, położonym na dolnym tarasie widokowym.
Na tej ścieżce przyda się peleryna, bo chociaż droga Nimfy jest krótka i prosta, to biegnie też najbliżej wodospadu. Pierwszy odcinek to schodki i drewniane mostki, z których widać mały, ale potężny wodospad. Nawet bez wiatru wodospad pięknie nas opryskał, więc wyobrażam sobie, jak zabawnie i mokro musi być, kiedy wieje. Następnie przeszliśmy przez wydeptaną ścieżkę pomiędzy małą kaskadą a drugim spadkiem (tam wodospad nas oszczędził), a potem schodkami i dróżkami wróciliśmy do punktu wyjścia, jako że droga nr 2 biegnie w kółko.
Szlak nr 3 – „Spotkanie wód”
Znów jest łatwo. Zaczyna się w tym samym miejscu co Nimfy. Tam peleryna nie jest potrzebna, a po pokonaniu wielu drewnianych schodków dojdziesz do rzeki Nera biegnącej na dole wodospadu. „Spotkanie wód” to niewielki, ale bardzo zielony i malowniczy kawałek parku z dziwnymi roślinkami, kamieniami porośniętymi mchem i bystrą, przyjemnie szumiącą wodą.
Szlak nr 4 – „Majesty” (najlepszy widok)
Znajduje się po drugiej stronie drogi, mniej więcej naprzeciwko głównego wejścia. Nieświadomi, że to nr 4, stamtąd zaczęliśmy zwiedzanie/oglądanie wodospadu. Zresztą logicznie powinna być to ścieżka nr 1, bo jest na zewnątrz parku, ale zawsze twierdzę, że logika, chodząc po świecie, zapomniała odwiedzić Włochy.
Niemniej jednak właśnie z tej ścieżki widać Marmore w całej okazałości.
„Majesty” to głównie kamienne/betonowe schody prowadzące do dwóch tarasów widokowych: niższego – Pennarossa i wyższego – Pennarossa Belvedere. I z nich zachwycaliśmy się trzema odgałęzieniami wodospadu.
I jeżeli robiłabym selfie, to właśnie wyższy belweder byłby do tego doskonałym miejscem. Ale nie robię, więc pstrykałam zdjęcia absolutnie pięknego i wielkiego Marmore.
Szlak nr 5 – „Klif i człowiek” (łatwe)
Łatwy, dostępny dla osób z problemami motorycznymi, zaczyna się w Campacci di Marmore, w bezpośrednim sąsiedztwie kasy biletowej. Nie wiem, jak wygląda ta trasa, bo nie sprawdziłam, ale domyślam się, że musi być bardzo łatwa, ale też na pewno nie prowadzi w górę do wodospadu. Dlatego w tym wypadku warto po prostu skorzystać z autobusu.
Szlak nr 6 – „The Wise Oaks” (trudne)
Ma 1600 m długości i jest trudny. Mam w planach przejść go przy okazji następnej wizyty w okolicach Marmore, więc wtedy podzielę się informacjami/opinią. Wiem tyle, że droga jest miejscami stroma i nie ma z niej widoku na wodospad.
Czy warto jechać do Wodospadu Marmore?
Moim zdaniem zdecydowanie tak. I spokojnie można w parku spędzić cały dzień, ciesząc się wodą i zielenią. Ale jeżeli dodatkowo chcesz się cieszyć ciszą, to nie wybieraj się tam w sierpniu, w długi weekend i najlepiej nie w niedzielę.
